Święcenie pokarmów w Wielką Sobotę
i spożywanie ich przy świątecznym śniadaniu
nie jest najważniejszym sposobem świętowania Wielkiej Nocy,
ale najbardziej praktykowanym i bardzo nastrojowym.
Trudno też nie zauważyć religijnych odniesień tego obyczaju…
Tak wyglądało to u nas…
Zdjęcia: Patrycja Lipska
Pokropienie pokarmów wodą święconą przywołuje w naszej świadomości chrzest, przez który zostaliśmy włączeni we Wspólnotę Kościoła – a więc Mistycznego Ciała Chrystusa. Poświęcone pokarmy przypominają nam natomiast, że Zmartwychwstały Chrystus jest dla nas wszystkich chlebem życia. Chrześcijanie nie traktują tego obrzędu jako czynności magicznej.
Bardziej niż o poświęcenie produktów żywnościowych, chodzi jednak o uświęcenie człowieka, który będzie spożywał pobłogosławione pokarmy. W Wielką Sobotę te wszystkie objawy świętowania wiążą się ze sobą i budują religijną wspólnotę rodziny, parafii i całego Kościoła. Widok całych rodzin wędrujących w tym dniu do kościoła ze „święconką” i przyznanie dzieciom reprezentowania całej rodziny, budzi uznanie i wzruszenie.
Zwyczaj święcenia pokarmów narodził się w VIII wieku, ale w Polsce znany jest dopiero od XIV stulecia. W zależności od tradycji ludowych i symboliki chrześcijańskiej do koszyczka wkładano różne pokarmy. Początkowo święcono jedynie baranka wypieczonego z chleba, później zaczęto dokładać inne przysmaki.
- Chleb – W tradycji chrześcijańskiej jest najważniejszym z symboli, ponieważ przedstawia ciało Chrystusa. We wszystkich kulturach jest pokarmem niezbędnym do życia. Chleb zawsze gwarantował pomyślność i dobrobyt.
- Jajko – To symbol odradzającego się życia i zwycięstwa nad śmiercią. Kiedyś wierzono, że dzielenie się nim z bliskimi wzmacnia rodzinne więzy.
- Wędlina – Jako składnik święconki ma zapewnić płodność i zdrowie.
- Ser – Symbolizuje pozytywną zależność między człowiekiem a siłami przyrody. Przez to, że pochodzi od krów, owiec i kóz, ma zapewnić rozwój stada zwierząt domowych.
- Sól – To życiodajny minerał. Wierzono, że odstrasza zło. Symbolizuje oczyszczenie i prawdę.
- Chrzan – Obrazuje ludzką siłę i krzepę fizyczną. Ma również wspomagać skuteczność innych święconych pokarmów.
- Ciasto – Do święconki zostało włączone jako ostatnie. Symbolizuje umiejętności i doskonałość.